BEGROTINGSCONTROLE 2002

 

« Een breiwerk vol met gaten »

 

 

Het resultaat van de Begrotingscontrole 2002 kan samengevat worden als volgt :

 

« Voor het eerst sinds vele jaren kent Vlaanderen weer een begrotingstekort, en dit dan nog in een getrukkeerde begroting. We zien een Vlaamse begroting, waarin de geraamde inkomsten worden overschat, en waar de Aquafin-factuur nog zal volgen en een oplossing voor de Zorgverzekering voor zich uit wordt geschoven. Van een orthodox begrotingsbeleid is geen sprake meer. Terwijl iedereen weet dat het economisch niet voor de wind gaat, wordt er echter zeker niet bespaard, noch is men karig met beloftes… Men voert echter wel verdoken belastingen in, en dit alles zonder grondige toelichting. Ik mis daarenboven

 

1. Opnieuw een begrotingstekort

 

Na vele jaren van moeizaam herstelbeleid, kreeg de Paarse meerderheid in Vlaanderen in 1999 een gezond land in handen. Mét een begrotingsoverschot, met een knappe rating van S&P en Moody’s, met een performant overheidsapparaat. Drie jaar later is Paars ook in Vlaanderen puinhopen aan het maken… Vlaanderen kent na 5 jaar terug  een begrotingstekort van € 100 miljoen. De minister-president heeft het slim gespeeld door zijn bevoegdheid als minister van begroting tijdig over te dragen aan een collega…

 

 

2. in een getrukeerde begroting

 

Het tekort van € 100 miljoen is in feite  veel groter. De ondoorzichtige begroting is juist doorzichtig genoeg om een aantal truukjes te ontdekken, die het zichtbare tekort  verkleinen. De begroting is dus misleidend.

 

2.1. Zoals een bedrijf werkt met een kwaliteitsnorm, moet een overheid werken met een begrotingsnorm. Een norm is een soort « knipperlicht » dat aanslaat wanneer een begroting ontspoort. Men kan « knipperlichten » gebruiken, die snel aanslaan (zoals vroeger de « Meesternorm »), en men kan « knipperlichten » gebruiken waarbij het wat langer duurt vooraleer ze aanslaan (zoals de « HRF-norm » van deze regering). 

    

De huidige regering stelt die knipperlichten echter in zoals het hen uitkomt. De begroting is niet rooskleurig, en wat doet de regering : men stelt de knipperlichten bij. Dat is niet serieus, en holt het « knipperlichtsysteem » helemaal uit.

 

Concreet : De « HRF-norm » wordt verlicht, omdat Aquafin buiten de begroting wordt geplaatst. Men heeft dit zo « bedongen » (woorden uit de toelichting) op de Interministeriële Conferentie. (Het kan echter best zijn dat Aquafin er volgend jaar terug in moet, aangezien de minister-president Aquafin terug wil nationaliseren om zo van de 21% BTW af te raken). 

 

2.2. De afcentiem van de regering (de « twee pintjes ») heeft geld gekost. Dit wordt  nergens begroot. Met andere woorden : diegene die de tournée génerale heeft gegeven, verlaat het café zonder te betalen! De minister zegt dat deze uitgaven op het einde van het jaar wel worden verrekend met de niet gebruikte kredieten. Deze kredieten waren echter al opgeëist voor infrastructuurinvesteringen. Het geld wordt met andere woorden twee keer uitgegeven. Dat is nefast!   

 

 

3. Sommige  inkomsten worden overschat : registratierechten

 

Een aantal inkomsten worden overschat. De regering dacht dat de verlaging van de registratierechten niet veel zou kosten, omdat deze verlaging zou leiden tot meer verkopen van woningen. Dit noemt men het « terugverdieneffect ».

 

Dit « terugverdieneffect » wordt echter overschat. De registratierechten zullen dus minder opbrengen dan begroot.  

 

 

4. Terwijl de Aquafin-factuur nog zal volgen 

 

De regering maakte zich bij de opmaak van de begroting 2002 nog sterk dat zij met de vrienden Verhofstadt en Reynders een akkoord zou kunnen sluiten om het BTW-tarief van Aquafin op 6% te behouden, en niet op 21% te brengen zoals federaal van plan was. Nu luidt het dat Vlaanderen een rechtszaak zal inspannen om dit te vermijden. De regering heeft zich t.o.v. Aquafin al wel geëngageerd om de factuur te betalen. Staat dit ergens in de begroting? Nee.  Bedrijven moeten voor een dergelijk probleem provisies aanleggen. Met de vroegere Euro-Meester norm was deze reserve er.      

 

 

5. En terwijl een oplossing voor de Zorgverzekering wordt vooruitgeschoven

 

Er is dringend nood aan geld om de Zorgverzekering volledig operationeel te maken. Vroeg of laat, maar liever gisteren dan vandaag, moet dat geld op tafel liggen. De regering heeft echter niet de moed om keuzes te maken (zal er een opcentiem worden ingesteld?), en schuift het probleem voor zich uit. Dit is echter struisvogelpolitiek.  Een eenvoudig idee: gebruik elk jaar het overschot voor het het Zorgfonds.

 

 

6. En intussen is de economie onzeker…

 

Reeds vóór 11 september ging het economisch niet meer voor de wind. Bij de opmaak van de begroting 2002 was het echter al wel heel duidelijk dat de goede economische conjunctuur voorbij was. De regering wist dit, en weet het nog steeds… Echter, de regering weigert er rekening mee te houden dat de economie zeer onzeker is.  

 

Zeker in een tijd waarin de economie onzeker is, moet er een betrouwbare regering zijn, met een betrouwbare, realistische, orthodoxe en voorzichtige begroting.   

 

Maar let eens op de tegenstellingen die in de toelichting bij de begroting naar voren komen :

« -matig optimisme aangaande een geleidelijke herneming van de groei in 2002, die in 2003 krachtig kan (let op de « kan ») hernemen ; »

Maar ook :

« De curve in de bouw tenslotte vertoont opnieuw een terugloop in haar bedrijvigheid en in haar orderbestand ».

En :

« De arbeidscreatie zal voorlopig nog wat achterblijven, maar zal hernemen tegen 2003 » ;

Maar ook :

« De werkloosheidscijfers in het Vlaams Gewest zijn nog steeds stijgende » ;

en :

« De jeugdwerklozen zagen hun rangen aanzienlijk uitbreiden tot 22.011 personen in maart 2002 ; dit zijn er maar liefst 30,7 procent meer dan op hetzelfde tijdstip een jaar voordien ».

Verder staat in de toelichting :

« De inflatie blijft voorlopig nog te hoog, maar daalt geleidelijk aan ».

Wat voorspelt voorzitter Duisenberg (ECB) echter :

« De recente ontwikkelingen rond de inflatie zijn minder bevredigend dan we eind vorig jaar hadden verwacht »

 

 

7. Maar toch wordt er niet bespaard, en is men zeker nog minder  karig met beloftes

 

De beleidskredieten (= kredieten die gebruikt worden om beloftes aan te gaan) stijgen met € 80 miljoen. Met andere woorden : zelfs in deze al te krappa begroting, met voor het eerst in jaren opnieuw een tekort, worden er opnieuw meer beloftes gedaan. Het geld voor die beloftes vindt men in  de meerjarenbegroting. Er worden  echter onvoldoende betalingskredieten voorzien, om al die beloftes morgen te kunnen betalen.    

 

 

8. Maar wel worden nieuwe verdoken belastingen ingevoerd

 

8.1. Het Kijk- en Luistergeld is afgeschaft. Via een Lambermont-clausule krijgen de gemeenschappen echter wel een federale compensatie. Met welk geld betaalt federaal dit? Antwoord : met belastinggeld. Wat men met de ene hand geeft, wordt met de andere hand teruggenomen.

 

8.2. De Vlaamse regering verschuift vele taken naar de gemeenten, zonder dat zij het geld hiervoor voorziet. De gemeenten zijn dan verplicht om de belastingen te verhogen (opwaartse loondruk door afgesloten CAO’s, milieuverplichtingen, te strenge normen voor groene electriciteit, …)       

 

8.3. De regering voert een wegenisvergoeding in, « voor eigen gebruik ». De nutsmaatschappijen moeten gaan betalen voor het leggen van leidingen en kabels onder de gewestwegen, wat een fikse kost met zich zal meebrengen. Wie zal dat uiteindelijk betalen : de consument. 

 

 

9. En dit alles zonder toelichting…

 

De toelichting bij de begroting is die naam niet waardig. De toelichting is één grote letter- en cijferdans, zonder overzicht, zonder structuur, zonder gewoon te zeggen wat er afgaat en bijkomt. Het Rekenhof had vorig jaar al als kritiek dat de begroting helemaal niet meer transparant is.

 

Maar ook structureel is de begroting één groot ondoorzichtig kluwen geworden. Het Fonds voor Eenmalige Investeringen, dat ongeveer 20 miljard frank herbergt, is een speelgoedtrommel of een grabbelton waarin de ministers kunnen putten wanneer er een tekort is. En dit terwijl al honderd keer gezegd is dat deze trommel dient voor eenmalige infrastructuurinvesteringen. Een niet-transparante begroting is een ondemocratische begroting. De belastingbetaler wordt niet meer geacht te weten waar zijn belastinggeld naar toe gaat. 

 

 

10. Noch met enige visie

 

De begroting moet de cijfermatige weerspiegeling zijn van de beleidsvisie van de regering. Deze regering heeft echter geen enkele visie, wat wordt bewezen met enkele voorbeelden :

 

10.1. onderwijs en wetenschappelijk onderzoek:

Onze « brains » zijn de enige grondstof die wij in Vlaanderen hebben. We moeten hierin investeren, door een goed onderwijs en door een vooraanstaande positie te verwerven in het wetenschappelijk onderzoek. De vorige regering investeerde € 500 miljoen extra in wetenschappelijk onderzoek. De huidige regering heeft dit teruggeschroefd. De minister-president stelt M-P Dewael dat er opnieuw een inhaaloperatie zal gebeuren (jaarlijks € 60 miljoen extra). Wij steunen dit voorstel. Dit bedrag wordt echter niet voorzien in de meerjarenbegroting… Wat er echt moet gebeuren : de Vlaamse regering moet een contract afsluiten met de partners in de wetenschapswereld, waarin zij garandeert dat jaar na jaar het budget voor onderzoek en ontwikkeling wordt verhoogd!

 

10.2. CD&V is voor een « nulslachtofferbeleid », wat staat voor doorgedreven investeringen in verkeersveiligheid. In Nederland is becijferd dat 45% van de verkeersongevallen te maken heeft met de mankementen aan de weginfrastructuur. De minister zegt dat het probleem vooral tussen de oren van de chauffeur ligt, en dat slechts 10% van de ongevallen te wijten is aan de slechte wegen. Gezien de wegen en fietspaden in Nederland echter wel in betere staat zijn dan in Vlaanderen, zal de waarheid toch eerder bij de 45 liggen…

In plaats van de politieke prioriteit te vertalen in beleid, en dus op te nemen in de begroting, merken we echter dat er niets verandert. In de meerjarenbegroting lezen we :

« De stijging van de kredieten (wegen en water) is vooral te wijten aan de uitvoering van het havendecreet ».