INVESTERINGSPLAN SPOORWEGEN :
ENIGE ACHTERGROND
De
spoorwegen zijn een heel belangrijke schakel in het vervoer. De overheid moet er
daarom voluit in investeren. Dat dit handenvol geld kost, is niet verwonderlijk:
Op korte termijn is er dringend nood aan:
§
de ontsluiting
van de luchthaven van Zaventem;
§
een nieuwe
spoortunnel onder de Schelde ;
§
voorstadsnetten
rond Brussel en rond Antwerpen ;
§
een betere
verbinding tussen Limburg en Brussel.
De
NMBS is een nationale maatschappij, de spoorwegen zijn dus federale materie. Om
de communautaire vrede te handhaven, werkt men bij de investeringen met een
verdeelsleutel. Van elke 100 euro die in de spoorwegen geďnvesteerd wordt, moet
er 40 euro in Wallonië geďnvesteerd worden, en 60 euro in Vlaanderen. Wetende
dat Vlaanderen een behoefte heeft die groter is dan de verhouding 60/40.
Uiteindelijk
werd er een investeringsplan uitgewerkt, dat heel nadelig is voor Vlaanderen. Zo
beschouwt men de spoorweginvesteringen voor de havens als « van Vlaams
belang », en dus blijven die binnen de 60/40 verhouding, maar worden de
investeringen in de lijn van Brussel naar Luxemburg « van nationaal belang »
geacht, en wordt deze investering dus uit de 60/40-verhouding gehaald. De
Vlaamse onderhandelaars gingen akkoord met de belofte dat de Vlaamse overheid
mocht « pre- of cofinancieren », om zo investeringen in Vlaanderen
sneller uit te voeren. Dit was toch echt ongelooflijk: de Vlaamse overheid ging
ermee akkoord dat Vlaanderen in verhouding te weinig krijgt, op voorwaarde dat
Vlaanderen zelf mag betalen… Kortom: net zoals bij het Lambermont-akkoord,
heeft de Vlaamse meerderheid zich weer eens in de luren laten leggen.
De
Waalse socialisten merkten dat ze de Vlaamse ministers weer eens een keer in de
doeken konden doen, en wilden dit investeringsplan dan ook snel laten goedkeuren.
Ze koppeldendaarenboven dit dossier aan de nieuwe beheersstructuur van de NMBS, dat
sommige meerderheidspartijen er snel wilden doorkrijgen. Dat was echter buiten CD&V
gerekend…
Het investeringsplan zit vervat in een « Samenwerkingsakkoord tussen de federale staat, de gewesten en de NMBS ». Dat akkoord moet goedgekeurd worden door het Vlaams Parlement. Daarom vroeg CD&V om hoorzittingen te organiseren, waar deskundigen en betrokkenen hun oordeel kwamen geven over de plannen. Significant was wel dat de meerderheid niet toestond dat Etienne Schouppe zijn commentaar kwam geven… De hoorzittingen vonden plaats op 8 januari in de Commissie voor Openbare Werken, Mobiliteit en Energie. Iedereen was het erover eens dat het investeringsplan slecht uitkwam voor Vlaanderen, en dat de « belofte dat Vlaanderen mag meebetalen » zelfs onwettig is. De spoorwegen zijn immers nog steeds federale materie, en daar mag Vlaanderen dus geen geld aan uitgeven. De Vlaamse meerderheidspartijen begonnen te twijfelen… Echter, indien het Vlaams Parlement dit akkoord niet zou goedkeuren, dan zou de PS weigeren om de nieuwe regeling rond de beheersstructuur van de NMBS goed te keuren… En op federaal niveau liggen de kaarten al zo moeilijk…
Om
een lang verhaal kort te maken: de Vlaamse meerderheidspartijen zijn nu op zoek
naar juridische achterpoortjes om toch maar het oorspronkelijke investeringsplan
te behouden (ook al is iedereen het erover eens dat het in het nadeel is van
Vlaanderen), en tegelijk een juridische basis te vinden die toelaat dat
Vlaanderen mag meebetalen.
Dit dossier toont nog maar eens aan hoe de Vlaamse ministers zich constant in de luren laten leggen door hun Waalse collega’s. Deze communautaire spelletjes zijn duidelijk in het nadeel van een goed bestuur voor Vlaanderen, aangezien vooral in Vlaanderen het mobiliteitsprobleem met de dag groter wordt.