INVESTERINGSPLAN SPOORWEGEN :

ENIGE ACHTERGROND

De spoorwegen zijn een heel belangrijke schakel in het vervoer. De overheid moet er daarom voluit in investeren. Dat dit handenvol geld kost, is niet verwonderlijk: Op korte termijn is er dringend nood aan:

§         de ontsluiting van de luchthaven van Zaventem;

§         een nieuwe spoortunnel onder de Schelde ;

§         voorstadsnetten rond Brussel en rond Antwerpen ;

§         een betere verbinding tussen Limburg en Brussel.

De NMBS is een nationale maatschappij, de spoorwegen zijn dus federale materie. Om de communautaire vrede te handhaven, werkt men bij de investeringen met een verdeelsleutel. Van elke 100 euro die in de spoorwegen geïnvesteerd wordt, moet er 40 euro in Wallonië geïnvesteerd worden, en 60 euro in Vlaanderen. Wetende dat Vlaanderen een behoefte heeft die groter is dan de verhouding 60/40.

Uiteindelijk werd er een investeringsplan uitgewerkt, dat heel nadelig is voor Vlaanderen. Zo beschouwt men de spoorweginvesteringen voor de havens als « van Vlaams belang », en dus blijven die binnen de 60/40 verhouding, maar worden de investeringen in de lijn van Brussel naar Luxemburg « van nationaal belang » geacht, en wordt deze investering dus uit de 60/40-verhouding gehaald. De Vlaamse onderhandelaars gingen akkoord met de belofte dat de Vlaamse overheid mocht « pre- of cofinancieren », om zo investeringen in Vlaanderen sneller uit te voeren. Dit was toch echt ongelooflijk: de Vlaamse overheid ging ermee akkoord dat Vlaanderen in verhouding te weinig krijgt, op voorwaarde dat Vlaanderen zelf mag betalen… Kortom: net zoals bij het Lambermont-akkoord, heeft de Vlaamse meerderheid zich weer eens in de luren laten leggen.

De Waalse socialisten merkten dat ze de Vlaamse ministers weer eens een keer in de doeken konden doen, en wilden dit investeringsplan dan ook snel laten goedkeuren. Ze koppeldendaarenboven  dit dossier aan de nieuwe beheersstructuur van de NMBS, dat sommige meerderheidspartijen er snel wilden doorkrijgen. Dat was echter buiten CD_&V gerekend…

Het investeringsplan zit vervat in een « Samenwerkingsakkoord tussen de federale staat, de gewesten en de NMBS ». Dat akkoord moet goedgekeurd worden door het Vlaams Parlement. Daarom vroeg CD_&V om hoorzittingen te organiseren, waar deskundigen en betrokkenen hun oordeel kwamen geven over de plannen. Significant was wel dat de meerderheid niet toestond dat Etienne Schouppe zijn commentaar kwam geven… De hoorzittingen vonden plaats op 8 januari in de Commissie voor Openbare Werken, Mobiliteit en Energie. Iedereen was het erover eens dat het investeringsplan slecht uitkwam voor Vlaanderen, en dat de « belofte dat Vlaanderen mag meebetalen » zelfs onwettig is. De spoorwegen zijn immers nog steeds federale materie, en daar mag  Vlaanderen dus geen geld aan uitgeven. De Vlaamse meerderheidspartijen begonnen te twijfelen… Echter, indien het Vlaams Parlement dit akkoord niet zou goedkeuren, dan zou de PS weigeren om de nieuwe regeling rond de beheersstructuur van de NMBS goed te keuren… En op federaal niveau liggen de kaarten al zo moeilijk…

Om een lang verhaal kort te maken: de Vlaamse meerderheidspartijen zijn nu op zoek naar juridische achterpoortjes om toch maar het oorspronkelijke investeringsplan te behouden (ook al is iedereen het erover eens dat het in het nadeel is van Vlaanderen), en tegelijk een juridische basis te vinden die toelaat dat Vlaanderen mag meebetalen.

Dit dossier toont nog maar eens aan hoe de Vlaamse ministers zich constant in de luren laten leggen door hun Waalse collega’s. Deze communautaire spelletjes zijn duidelijk in het nadeel van een goed bestuur voor Vlaanderen, aangezien vooral in Vlaanderen het mobiliteitsprobleem met de dag groter wordt.