Van 18 januari tot 2 februari 2003 liep in De Bijl te Zoersel een tentoonstelling met werken van bewoners van Monnikenheide. De tentoonstelling kon op de belangstelling van zeer velen rekenen.

Uit de inleidende rede van Ria Peeters:

Sommige bewoners/kunstenaars maken werken waarbij de vormkracht zeer sterk is. Het is als een geschreven taal en de boodschap is duidelijk.Andere werken drukken enkel een sfeer uit. Ze zijn even krachtig, maar bewegen zich in het gebied van de emoties, van de gevoelens.

Dit is de sterkste kant van vele bewoners van Monnikenheide. Ze drukken zich moeilijker uit in een vormtaal, maar ze bewegen zich daarentegen moeiteloos in het gebied van de gewaarwording.

De kunstenaars van Monnikenheide staan op een andere manier in de maatschappij dan wij. En hoewel de afstand tussen voorziening en maatschappij steeds kleiner wordt, hebben mensen met een mentale handicap ons hoe dan ook iets bijzonders te vertellen.

Ze leven in zekere zin vrij van waarden en normen waar wij mij omgaan. Wij zijn experten in het ontwikkelen van vluchtmechanismen, zij hebben dat niet zo nodig, zij bouwen minder constructies op en zijn zuiver in hun manier van uitdrukken. Een spiegel voor ons.

De kunstenaars van Monnikenheide werden zeer individueel begeleid in het atelier.Sommige bewoners hebben met sterke patronen af te rekenen, innerlijke patronen die al dan niet samengaan met de handicap.Voor iemand die altijd cirkels tekent, kan het een hele verruiming zijn om eens tot een rechte lijn te komen. Dit geeft een totaal ander gevoel, een totaal andere beweging en dus een totaal andere ervaring.

Aan de andere kant is het mogelijk dat iemand met diezelfde ronde bewegingen zich nog méér kan verdiepen in die rondingen en zo tot een diepere ervaring komt.Voor de begeleiding was het observeren en aftasten of iemand in een vastgeroest patroon zat of integendeel zijn eigenheid naar boven kwam.

Het begeleiden betekent dus zeker niet dat het niet de eigen werken zijn van de kunstenaars.

Die eigenheid is er wanneer de persoon in kwestie ernaar kan kijken, zijn/haar werk kan bekijken. Dat hij het buiten zichzelf plaatst en dat het geen deel meer is van hem/haar zelf. Pas dan kan hij erover praten. In het atelier werd daarrond geoefend door de werken te bespreken.

De tentoonstelling bestond uit zeer verschillende werken.Dat kan geïlllustreerd worden aan de hand van de werken van twee kunstenaars.

Johan Vervecken schildert sfeerbeelden. Welk thema ook wordt aangebracht, hij schildert met grote overtuigingskracht en consequentie bollen. Hij werkt steeds door op hetzelfde blad en begint na verloop van tijd te variëren met kleuren.Op deze manier weet hij tot een bijzondere kleurharmonie te komen. Dus hoewel hij steeds met dezelfde vormen werkt, kan hij een enorme variëteit en ritmiek ontwikkelen, opgebouwd met een bijzondere kleurgevoeligheid.

Eric De Craecker daarentegen is één en al vormkracht.Op zijn tekeningen staat geen enkele overbodige lijn. Elke lijn draagt mee tot uitdrukking van de tekening. En er is geen enkele twijfel over geen enkele lijn.Zijn portretten- ze zijn in enkele seconden gemaakt –zijn stuk voor stuk zeer expressief, met een enorme verscheidenheid aan uitdrukkingen.

En dat is geen toeval. Op die manier wil Eric die uitdrukking brengen. Eric is iemand die in het dagdagelijkse leven nauwelijks de gewone communicatievormen weet te hanteren, maar in zijn tekeningen is hij bijzonder rechtlijnig.

Al de kunstenaars leven in Monnikenheide. Zij leiden een specifiek leven.Er zijn veel mensen tewerkgesteld: opvoeders, verpleegsters, therapeuten, directeurs…en dat bepaalt de verhouding en de manier van contact tussen en met de bewoners.Als er van een echte ontmoeting sprake is, dan vervallen al die verhoudingen, dan tellen de functies niet meer.Een echte ontmoeting gaat van mens tot mens, en daar staat geen handicap, geen positie of geen functie tussen, want dat is maar een uiterlijke verschijningsvorm.

Er zijn vele mogelijkheden om tot een echte ontmoeting te komen.Kunst is er één van. Het geeft de mogelijkheid tot het wezenlijke door te dringen en tot diep-menselijke verbindingen te komen.